Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) công bố ngày 18/11, dự trữ nước nặng phục vụ các lò phản ứng của Iran đã vượt quá giới hạn đặt ra trong thỏa thuận hạt nhân mà nước này ký với Nhóm P5+1 (gồm 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức) hồi năm 2015, còn có tên gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).
Trong tuyên bố cùng ngày, IAEA khẳng định nhà máy sản xuất nước nặng của Iran đang hoạt động và kho dự trữ nhiên liệu này hiện là 131,5 tấn, vượt mức cho phép là 130 tấn. Phát biểu tại trụ sở của IAEA ở Vienna (Áo), người phát ngôn của tổ chức này khẳng định: "Ngày 17/11, IAEA đã kiểm chứng thấy Nhà máy sản xuất nước nặng (HWPP) đang vận hành và dự trữ nước nặng lên tới 131,5 tấn khối”.
Nước nặng không tự phóng xạ, nhưng nó được dùng trong các lò phản ứng hạt nhân để hút các neutron từ sự phân hạt nhân. Các lò phản ứng nước nặng có thể được dùng để chế tạo plutoni phục vụ sản xuất vũ khí hạt nhân, như một giải pháp thay thế để làm giàu urani. Đây là lần đầu tiên IAEA thống kê khối lượng nước nặng của Iran lớn hơn mức cho phép theo thỏa thuận JCPOA.
Trước đó một ngày, IAEA đã xác nhận việc Iran bắt đầu làm giàu urani tại cơ sở ngầm Fordow, coi đây là vi phạm mới nhất đối với thỏa thuận JCPOA, đồng thời cho biết kho dự trữ urani đã được làm giàu của Iran đang tiếp tục tăng thêm.
Iran đang từng bước phá vỡ mức hạn chế trong thỏa thuận về các hoạt động hạt nhân nhằm đáp trả việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận này từ năm 2018 và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran. Iran khẳng định có thể nhanh chóng đảo ngược các vi phạm này nếu Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.
Cùng ngày 18/11, chính quyền Mỹ tuyên bố sẽ chấm dứt lệnh miễn trừng phạt đối với cơ sở hạt nhân ngầm Fordow của Iran sau khi Tehran thông báo nối lại hoạt động làm giàu urani tại địa điểm này. Phát biểu tại cuộc họp báo ở thủ đô Washington, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói: “Tổng thống (Hassan) Rouhani gần đây tuyên bố rằng, Iran sẽ bắt đầu các hoạt động làm giàu urani ở cơ sở Fordow. Vì vậy, Mỹ sẽ bãi bỏ lệnh miễn trừng phạt liên quan tới cơ sở hạt nhân ở Fordow kể từ ngày 15/12/2019”.
Ông Pompeo nhấn mạnh: “Lượng urani làm giàu thích hợp dành cho Iran là ‘0’, vì vậy không có lý do chính đáng nào để Iran nối lại hoạt động làm giàu urani tại cơ sở từng được coi là bí mật mày. Iran nên đảo ngược lại hoạt động này ngay lập tức”. Mặc dù vậy, quyền miễn trừ của Mỹ vẫn có hiệu lực tại một số cơ sở hạt nhân khác như Bushehr, một nhà máy điện hạt nhân ở ngoài khơi bờ biển nước này.
Theo TTXVN/Vietnam+
